Καλδέρα - Κρατήρας
Το ηφαίστειο της Νισύρου είναι το νεότερο ενεργό ηφαίστειο της Ελλάδας, τα παλαιότερα πετρώματα του δεν ξεπερνούν σε ηλικία τα 150.000 χρόνια. 60.000 χρόνια πριν από σήμερα, εκατοντάδες μικρές εκρήξεις οικοδομούν ένα κώνο που υψωνόταν περίπου 600 μέτρα πάνω από τη θάλασσα και είχε περίπου την περίμετρο της σημερινής Νισύρου.
Δυο τεράστιες εκρήξεις, 25.000 και 15.000 χρόνια πριν από σήμερα, καταστρέφουν το κεντρικό τμήμα του ηφαιστείου, το οποίο κατακρημνίζεται και δημιουργεί την σημερινή καλδέρα του ηφαιστείου. Από τότε το ηφαίστειο παραμένει σε ηρεμία. Το πυρακτωμένο όμως πέτρωμα, που βρίσκεται σε βάθος λίγων χιλιομέτρων κάτω από την καλδέρα και τα καυτά αέρια του, θερμαίνουν το θαλασσινό και το βρόχινο νερό που κυκλοφορεί στα ρηχότερα πετρώματα και το μετατρέπουν σε υπέρθερμο ρευστό σε θερμοκρασίες που πλησιάζουν τους 500 βαθμούς κελσίου. Κατά διαστήματα το υπέρθερμο ρευστό τινάζει στον αέρα τα πετρώματα που το εμποδίζουν να φτάσει στην επιφάνεια προκαλώντας υδροθερμικές εκρήξεις και δημιουργώντας υδροθερμικούς κρατήρες. Τέτοιες ήταν όλες οι εκρήξεις που έχουν καταγραφεί στη Νίσυρο κατά τους ιστορικούς χρόνους.